آسیب شناسی رخوت 8

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 2 / 2/  1389

(این یادداشت در اصل برای شماره نهم هفته نامه سوزنبان نگاشته شده است )

تزاحم های توهمی : خیلی وقت ها پیش می آید که عدم ورود دانشجویان به برخی حوزه های فعالیت سیاسی و یا فرهنگی خاص بدلیل فعالیت آنها در یک بخش و حوزه دیگر است .
در نگاه اول طرح این تکته از جانب یک دانشجو غلط بنظر نمیرسد بلکه دلیل عاقلانه ایست که نشانه ی رشد و تجربه ی وی است و معلوم است که او دیگر دچار احساسات آرمان خواهانه کاذب و یا توهم توانایی بیش از اندازه معمول نیست و با نگاهی منطقی به داشته های خود سعی دارد انرژی و پتانسیل های خود را تنها در یک موضوع خاص متمرکز سازد .
این نکته اگر زمانی مطرح شود که فرد حقیقتاً درگیر انجام فعالیت اجرایی و یا مطالعاتی دیگری است و حتی با برنامه ریزی صحیح هم نمی تواند وقت خود را تقسیم کند و به کار دیگری اختصاص دهد بنظر درست می آید اما اغلب تزاحم فعالیت های فرهنگی خصوصاً در حوزه مطالعات بنیادین زمانی مطرح میشود که دانشجو تصور میکند که دو فعالیت و یا زمینه مطالعه و پژوهش اساساً یا به واسطه ی تقدم و تاخر زمانی برای پرداختن به آنها و یا بدلیل عدم اهمیت و ضرورت یکی با یکدیگر قابل جمع نیستند .
بگذارید برای روشن شدن بیشتر مطلب یک مثال بزنم ، هنگامی بحث از مطالعه و یا طرح های مطالعاتی و تحقیقاتی به میان می آید یکی از مسائلی که اهمیت فوق العاده دارد نوع و محتوی و موضوع مطالعه است . البته درست است که این انتخاب بستگی فراوانی به استعدادها و علایق و توانایی های شخصی و گروهی افراد دارد اما بدون شک تقدم و تاخرهای ماهوی نیز در انتخاب زمینه مطالعه بسیار موثر است و گاهیی سرنوشت ساز مثلا زمانی بین من و برخی از دوستانم در گزینش محتوی یک طرح مطالعاتی بین زمینه های دین پژوهی و خودشناسی از یک طرف و غرب پژوهی و دشمن شناسی از طرف دیگر بحث و گفتگو وجود داشت . برخی معتقد بودند به تقدم مباحث دین پژوهانه و اسلام شناسانه و برخی بر تقدم غرب شناسی اصرار می ورزیدند . حقیر اما نظر سومی دارم که در حقیقت لب هدف این یادداشت نیز همین است و آن اینکه اساساً تزاحم میان موضوعات پیش گفته یک تزاحم توهمی است و در اصل تقدم و تاخری میان این دو وجود ندارد بلکه در نهایت نحوی گرایش درونی افراد را به تعمق بیشتر در این حوزه ها میکشاند که گاهی از استعدادهای درونی و گاهی از نیازهای حقیقی جامعه و محیط ناشی میشود که این دومی اگر حقیقی باشد همان تکلیف محوری در دین است . اما در اصل اهمیت این دو حوزه و اهمیت مطالعه و شناخت آنها شکی نیست و فرد بایستی با تقسیم صحیح زمان و انرژی خود به هر دوی آنها رسیدگی نماید چه آنکه انسان های تک بعدی حتی اگر اهل مطالعه و تفکر نیز باشند باز دچار اشتباهات فراوانی میشوند که مثال های آن در بین متفکرین مطرح معاصر کم نیست که البته حق میدهید که نامی از آنها به میان نیاورم .
تا آنجایی که من تجربه برخورد با فعالین فرهنگی و سیاسی از قشر دانشجو و حتی غیر آن را دارم تقریباً اکثر تعارضات و تزاحماتی که آنها درگیرش هستند از همین سنخ است .
این اشتباه بنظرم از نگاه تک بعدی به انسان ناشی میشود و نحوی تحقیر او در آن نهفته است . فردی که تصور می کند انجام برای مثال دو نوع فعالیت برای وی امکان پذیر نیست و از عهده ی او خارج است توانایی های خود را نادیده گرفته و یا ضرورت پرداختن به آن حوزه ها را نمیداند . البته بخش دیگری از این معضل به تبلیغات غلط برخی اساتید و مسئولین فرهنگی بازمیگردد که با متزاحم و متعارض نشان دادن زمینه های کاری و یا مطالعاتی و حتی گاهاً با منع از ورود آنها به برخی زمینه ها دانشجویان را از پرداختن به آنها بازمیدارند و آنها را تبدیل به کاریکاتورهای میکنند که آنقدر منتزع از جهان خارج تفکر و فعالیت میکنند که هیچگاه نمیتوانند تصور کلی از آنچه در بیرون در حال گذران است داشته باشند .
بعنوان نکته ی آخر این را هم اضافه کنم که منظور حقیر پرداختن به تمام زمینه ها نیست چه آنکه ی لازمه ی فعالیت و تفکر و مطالعه تعمق است و تعمق ناچاراً زمان و انرژی فراوانی میطلبد که او را از ورود به همه موضوعات بازمیدارد اما برای آنکه دچار تک بعدی شدن و نگاههای واژگونه به مسائل جامعه نشویم بایستی دست کم به برخی مسائل بنیادین و اولیه با هم بپردازیم چه در حوزه فعالیت های اجرایی و چه در زمینه های تحقیقاتی و مطالعاتی .
وبرای حسن ختام جمله ای از مقام معظم رهبری که :
تلاش خود را بیشتر کنید هر کس بگوید این کار شدنی نیست او را به کوتاهی همت متهم میکنم هیچ کاری نیست که از انسان ساخته نباشد انسان نیرومند تر از این حرف هاست و میتواند کارهای نشدنی را شدنی کند .