نظریهپردازی برای دوران گذار
این یادداشت در طلیعه پایگاه علمی تحلیلی گذار منتشر شده است.
انسان بی چشم داشت افقی و یا در نظر آوردن ایده آلی، نمیتواند قدم از قدم بردارد. آدمی با آرمان ها و تعلقاتش شناخته و متمایز میگردد و در راه نیل بدان ها شکل و شمایل خاص خویش را مییابد. افق ها و تعلقات، هر اندازه بنیادین تر و اساسی تر میشوند از دسترس آگاهی بشر دور تر میروند و بنابراین انتظار نمی رود که انسان بهتمامیِ آنچه بهسویاش می رود خودآگاه باشد. روشن نمودن مطلوب های تاریخی و نشان دادن امکانات موجود برای نیل به آنها و همچنین طرح راهها و مسیرها و موانع و پرتگاهها از جمله کارهای متفکرین و محققین و فلاسفه در هر عصر و دوران و بلکه اصلیترین و اساسیترین آنها است.
آنچه رو بهسوی آن داریم (وضع مطلوب) و آنگونه که بهسوی آن میخواهیم برویم (گذار)، از وضعی که در آن به سر میبریم (وضع موجود) جدا و منفک و منتزع نیست بلکه آن دو از دلِ امکانات مورد اخیر سر بر میآورند و به تعبیری مطلوبِ وضع موجود و گذرگاهی هستند برای نقطهای که در آن ایستادهایم. پس اولین قدم در هر حرکتی پرسش از چگونگیِ وضع موجود است که خود مشتمل بر سؤالات دیگری است که ما را در ارائه تصویری هرچه روشن تر از مبدأ حرکتمان یاری میدهد.
پایگاه علمی تحلیلی گذار، که نامش نیز استعاره ایست همزمان از وضع خاص بشر در دوران انتظار برای پایان عصر انقیاد انسانِ در بند تکنیک و نیز تکاپو برای گشودن افق های تازه، سعی در پرسش از امکان و چگونگیِ گذار به حیات طیبه مطلوب دارد. بعلاوه نیک میدانیم که اولین قدم برای احتراز از بیمبالاتی های هر روزه، فهم زمینه و زمانۀ پرسشهاست که علیرغم اهمیت اغلب مغفول می ماند و در هیاهویِ طرح هایِ سیاسی و تبلیغاتی برای بنیانگذاری یک تمدن جدید، به فراموشی سپرده میشود. از همین جا، مسئله محوری و سؤال اساسی و افقِ برنامهریزی ما در پایگاه گذار، طی نمودن گام های زیر شد:
اول، فهم وضع موجود،
دوم، ترسیم وضع مطلوب آن اندازه که ممکن و میسر است،
و سوم، طرحِ راهها و مسیرهایِ گذار از وضع موجود به وضع مطلوب
اولین مسئله برای ما هنگامی که قدم در مسیر کشفِ پاسخِ سؤالات فوق نهادیم، احصاء و تجمیع سؤالات و موضوعات و مسائل و زمینهها، زیر چترِ نقشهی راهی بود که هم مستحضر به برنامهریزی و مطالعه باشد، هم در طرح افق با ما همسویی و همراهی داشته باشد و هم در مشکلات و موانعِ انضمامی و نظری، هردو، نظر کرده باشد. این نقشۀ راه را جز در بیانات رهبر و راهبر انقلاب اسلامی نمیتوانستیم بیابیم، پس سعی نمودیم مسائلِ بنیادینمان را اولاً از ایشان و دغدغههایشان اقتباس کنیم. پس سه مسئلۀ بنیادینِ فقه حکومتی و نظام سازی دینی، علم دینی و تحول در علوم انسانی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، که به زعم ما سه دغدغه و مطالبۀ کلیدی و عمده رهبر معظم انقلاب مدظلهالعالی از جوامع علمی حوزوی و دانشگاهی است، تبدیل به مسائل اصلی و موضوعات محوری پایگاه گذار شد.
در عرض مسائل پیش گفته، دغدغههای جامعه دانشگاهی و حوزوی در موضوعاتِ تخصصیشان که هم امکان مفاهمه را برای ما و ایشان آسانتر مینمود و هم بسترهایِ نظری را برای حل مسائل بنیادین فوق را فراهم میآورد در بخش دیگر سایت قرار گرفت.
نیاز به آشنایی متفکرین و محققین و فعالین فکری که دغدغهی مسائل انقلاب اسلامی را دارند با یکدیگر و دست آوردهایشان و نیز خلاء وجود یک آرشیو منظم و سهلالوصول برای دستیابی به مقالات و یادداشت های نویسندگان، ما را به سمت تعریف بخش معارفه و بانک اطلاعات در پایگاه گذار کشاند.
سعهی گذار به وسعت انسان های دردمندی است که جهدشان رهایی بشر از غل و زنجیرهای اسارت و بندگی شیطان و آزادی از بندِ جهلِ مدرن است.
و آخر دعوانا أن الحمد للّه رب العالمین