بایگانی

بایگانی مکتوبات علی عرب زاده

بایگانی

بایگانی مکتوبات علی عرب زاده

اینجا قرار است بایگانی‌ای باشد برای دسترسی آسان‌تر به مکتوباتم، اطلاع دوستانم از آنها و فراهم شدن امکان جستجوی اینترنتی‌شان.

۲۲ مطلب با موضوع «یادداشت های نشریه سوزنبان» ثبت شده است

آسیب شناسی رخوت 3 و 4

يكشنبه, ۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۱، ۰۹:۳۷ ب.ظ
یادداشت های آرشیوی
(این یادداشت در اصل برای هفته نامه سوزنبان نگاشته شده است . )
3.    فرار از مسئولیت : سومین مورد که احتمالا شایع ترین پاسخ به سوال " چرا رکود ؟ " است ، متهم کردن مسئولین دانشگاه خصوصا در دو حوزه فضای سیاسی و تفکیک جنسیتی است . این نکته که بر فرض وجود کاستی هایی در مدیریت دانشگاه در حوزه های فوق تمام مسئولیت را به گردن آنها بیندازیم و خودمان را تبرئه کنیم باعث غفلت از این مطلب می شود که با وجود یک خواست عمومی برای بهبود و تغییر وضع موحود قطعاً مسئولین دانشگاه نیز مجبور به تغییر شیوه های غلط خود خواهند شد . بعلاوه این نکته را هم در نظر بگیرید که بسیاری از موانع توهم و تصور غلط ما از برخورد های امنیتی مسئولین است که در صورتی که وارد گود فعالیت های دانشجویی بشوید قطعا بسیاری از آنها از بین خواهند رفت .
مسئله ی به نظر نگارنده مهم تر آن است که مشکلات دانشگاه بیش از آنکه متوجه فضای بسته سیاسی و یا تفکیک جنسیتی باشد مربوط به ضعف در حوزه های فرهنگی می باشد موضوعی که همانطور که در سرمقاله شماره اول گفتم گریبانگیر بسیاری از فعالیت های کنونی دانشگاه نیز هست .
4. غرق شدن در مباحث نظری صرف : آفت دیگری که دامن گیر اکثر قریب به اتفاق دانشجویان دغدغه مند می باشد توقف در مباحث و موضوعات نظری صرف و بدون اثر بیرونی است . این آسیب که من از آن به مفقود بودن حلقه ی عمل و نظر یاد میکنم در دانشجویانی که گرایش به مباحث عرفانی ، اخلاقی و فلسفی دارند ظهور و بروز بیش تری دارد بنحوی که هر چه عمق نظری این گروه افزون می گردد پای خود خود را از زمین عمل و اجرا بیرون می کشند .
گاهی کار به جایی می رسد که این دسته از دانشجویان اصلاً ورود به حوزه اجرا را دون شان خود می دانند و برای جایگاه خود القابی از قبیل متفکر ،روشنفکر ، تئوریسین ، استراتژیست و... می تراشند و با استناد به این تعابیر موهوم از عمل کردن به آنچه از آن دم می زنند امتناع می کنند .
البته گروهی دیگر نیز در این میان با مطالعه ی یک یا چند کتاب اخلاقی – عرفانی و یا شرکت در کلاسها و مجامعی که این گونه مباحث مطرح می شود خود را عارف و سالک فرض کرده و وظیفه ی خود را تنها ذکر و تسبیح می دانند و اغلب به معدود کسانی که درگیر اجرائیات می باشند با چشم تحقیر می نگرند ، گویی این افراد کسانی هستند که هنوز گرفتار سطحیات و اولیات دین هستند مانند ایشان به عمق و باطن و حقیقت دین راه نیافته اند .
اهمیت نکته ی بالا زمانی مهم تر می شود که در شهری مانند قم مشغول تحصیل باشیم . مکانی که در هر گوشه ی آن افرادی مشغول ارائه این گونه مباحث هستند . مشکل آن جا بیش تر می شود که بعض این گونه حلقه ها مروج اسلام منهای سیاست و فردی هستند ( همان نسخه ی شیعی وهابیت ) . تحلیل و بررسی درستی و غلطی این ادعا و این نوع نگاه به دین اسلام را به مجالی دیگر می سپارم روی صحبت من با آن دوستانیست که در عین ابراز ارادت به بزرگانی مانند حضرت امام (قدس سره ) و یا مقام معظم رهبری (حفظه الله ) باز از ورود به حوزه عمل خودداری می کنند .
آنچه این دوستان عارف و استراتژیست ! فراموش کرده اند هدف و مقصود از کسب این علوم ظاهری و نظری صرف است . علم و اخلاق و عرفانی که به کار هیچ بنی بشری نیاید و تنها به درد کنج عزلت و جمع های محدود روشنفکری حضرات می خورد چه ارزشی دارد ؟
تقوا اگر تقوا باشد ، تقوای ستیز است و عرفان اگر حقیقیست ، عرفان مبارزه است .
 استراتژی و اتاق فکر نباید نتیجه و ما به ازای خارجی داشته باشد ؟ یا همان قدر که آقایان به افاضات خود می پردازند کا فیست ؟
مگر نفرموده اند که پناه می بریم به خدا از علم بی فایده و مگر علمی که در الفاظ و اطوار روشنفکری و عارف مسلکی خلاصه شود مصداق اتم این علوم نیست ؟
عجیب نیست که عمل و نفوذ کلام همین بچه حزب اللهی های هیئتی و بسیجی ( بسیجی واقعی !) به مراتب بیش تر و با برکت تر از هزار خطابه و تسبیح گردانی حضرات متفکر است ؟
به هر تقدیر بنظر می آید آنچه از نظر ایشان مغفول مانده است جامعه ، محیط و اطرافیانشان است ، بر فرض ( فرض محال) که فردی با عزلت جویی به مراتبی دست یابد و یا با لفاظی گروهی را دور خود جمع کند ، این چه دردی از دانشگاه و شهر و کشورش دوا می نماید ؟ هر دینی که با اجتماع بیگانه باشد اسلام یقینا نیست و این حضرات گویا با اسلام بیگانه اند !
خلاصه کلام آنکه نقل است از معصوم که شما بدان چه میدانید عمل نمائید خداوند آنچه نمی دانید را به شما عطا خواهد نمود .

آسیب شناسی رخوت7

پنجشنبه, ۱۵ دی ۱۳۹۰، ۰۲:۰۸ ب.ظ

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 16 / 12 / 1388
(این یادداشت در اصل برای شماره هشتم هفته نامه سوزنبان نگاشته شده است .)

 

مسئله بودن تفکیک جنسیتی : فارغ از اینکه اصل تفکیک جنسیتی در دانشگاهها را درست بدانیم یا نه باید بپذیریم که نحوه مدیریت این وضعیت – در شرایط کلی جامعه کنونی و همچنین دیگر مراکز آموزش عالی در کشور – در دانشگاه ما نه تنها نتوانسته تفکیک را بعنوان الگویی موفق برای دیگر دانشگاهها معرفی کند و یا دانشجویان سایر دانشگاهها را به این وضعیت ترغیب نماید بلکه برعکس تفکیک جنسیتی در دانشگاه قم تبدیل به مسئله و معضلی لاینحل شده است که اگر قرار باشد فهرستی از معضلات دانشجویان این دانشگاه تهیه شود قطعاً اگر تفکیک اولین آنها نباشد جزو اولین هاست .

 

همانطور که گفتم قصد ندارم به اصل موضوع تفکیک بپردازم بلکه هدف این یادداشت نشان دادن تاثیرات مخرب اقناع نشدگی دانشجویان در این باب (تفکیک) بر فعالیت تشکل های دانشجویی است .

 

واضح است که برای یک دانشجو وقتی موانع و مسائلی وجود دارد که ذهن او را مشغول کرده و بنظر خود او مهم ترین معضل فعلی دانشگاه است آرمانها و افق های دوردست چه در حوزه های علمی و پژوهشی و چه در فرهنگ ، سیاست و ... معنایی ندارد !

 

فعالین دانشجویی دانشگاه حرف من را بهتر می فهمند وقتی که در یک جمع دانشجویی از مسائل سیاسی و یا دغدغه های فرهنگی خودشان سخن می گویند و مخاطبان اساساً واکنشی به این سخنان نشان نمی دهند و باز مثل همیشه بازمیگردند سر اصل مطلب : چرا تفکیک ؟

 

شکی نسیت که این وظیفه متولیان فرهنگی دانشگاه و ارگانهایی مثل نهاد نمایندگی است تا با ترتیب دادن برنامه هایی در همان ماههای اول ورود دانشجویان به دانشگاه آنها را له لحاظ ذهنی نسبت به این مسئله قانع کنند و یا با بررسی دقیق تر این وضعیت سعی در بر طرف نمودن نقاط ضعف آن داشته باشند اموری که حقیر تاکنون هیچ اراده ای را برای انجام آن در بین مسئولین نیافته ام ! برعکس اغلب حضرات تلاش می کنن از کنار این مسئله عبور کنند و یا نهایتاً با دادن پاسخهایی که بعید می دانم خودشان را هم قانع کند از خود سلب مسئولین نمایند . نمی خواهم با بد بینی بگویم که مسئولین دانشگاه از این وضعیت منتفع می شود و خود خواسته در باز کردن این کلاف به هم پیچیده کمکی نمی کنند تا دانشجویی نباشد که از فعالیت های آنان پرسشگری کند ولی هرچه هست نتیجه باب میل آقایان شده است و دانشجویان بدلیل داشتن دغدغه های حقیر و مبتذلی مثل همین تفکیک جنسیتی دیگر اساساً کاری به کار مسئولین ندارند چه برسد به آنکه از وظایف و تکالیف آنان پرسش بکنند و یا حقوق خود را طلب نمایند .

 

بگذریم ، روی سخن من اکنون با دانشجویان مذهبی دانشگاه است بارها شده که به آنها تذکر داده ام که تا این مسئله (تفکیک) حل نشود هر برنامه و فعالیتی محکوم به شکست است ولی آنها یا بدلیل کم تجربگی ، یا بواسطه ی تابو شدن اینگونه مسائل و یا بدلیل ترس از متهم شدن، از پرداختن به آن سر باز میزنند . البته گروهی دیگر نیز هستند که ساده لوحانه وضعیت موجود را مطلوب ! می دانند ، حقیر بدلیل اینکه خوانندگان سوزنبان را از آن دسته افراد ساده لوح نمی دانم از تبیین مسئله برای آنها خودداری می ورزم . خدا چشمشان را باز کند !

 

خلاصه ی کلام اینکه تا زمانی که گروهی چه از طرف مسئولین محترم و چه از جانب دانشجویان و تشکل ها به حل بنیادین این معضل از هر طریقی که فکر میکنند درست است اقدام نورزند ، با قاطعیت و اطمینان صد در صد عرض می کنم که تمام برنامه های علمی و پژوهشی ، سیاسی ، فرهنگی و ... در این دانشگاه راه به جایی نبرده از همین اکنون به سرنوشت محتوم تمام فعالیت های قبلی محکوم خواهد بود .

 

آسیب شناسی رخوت 8

پنجشنبه, ۱۵ دی ۱۳۹۰، ۰۲:۰۷ ب.ظ

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 2 / 2/  1389

(این یادداشت در اصل برای شماره نهم هفته نامه سوزنبان نگاشته شده است )


تزاحم های توهمی : خیلی وقت ها پیش می آید که عدم ورود دانشجویان به برخی حوزه های فعالیت سیاسی و یا فرهنگی خاص بدلیل فعالیت آنها در یک بخش و حوزه دیگر است .
در نگاه اول طرح این تکته از جانب یک دانشجو غلط بنظر نمیرسد بلکه دلیل عاقلانه ایست که نشانه ی رشد و تجربه ی وی است و معلوم است که او دیگر دچار احساسات آرمان خواهانه کاذب و یا توهم توانایی بیش از اندازه معمول نیست و با نگاهی منطقی به داشته های خود سعی دارد انرژی و پتانسیل های خود را تنها در یک موضوع خاص متمرکز سازد .
این نکته اگر زمانی مطرح شود که فرد حقیقتاً درگیر انجام فعالیت اجرایی و یا مطالعاتی دیگری است و حتی با برنامه ریزی صحیح هم نمی تواند وقت خود را تقسیم کند و به کار دیگری اختصاص دهد بنظر درست می آید اما اغلب تزاحم فعالیت های فرهنگی خصوصاً در حوزه مطالعات بنیادین زمانی مطرح میشود که دانشجو تصور میکند که دو فعالیت و یا زمینه مطالعه و پژوهش اساساً یا به واسطه ی تقدم و تاخر زمانی برای پرداختن به آنها و یا بدلیل عدم اهمیت و ضرورت یکی با یکدیگر قابل جمع نیستند .
بگذارید برای روشن شدن بیشتر مطلب یک مثال بزنم ، هنگامی بحث از مطالعه و یا طرح های مطالعاتی و تحقیقاتی به میان می آید یکی از مسائلی که اهمیت فوق العاده دارد نوع و محتوی و موضوع مطالعه است . البته درست است که این انتخاب بستگی فراوانی به استعدادها و علایق و توانایی های شخصی و گروهی افراد دارد اما بدون شک تقدم و تاخرهای ماهوی نیز در انتخاب زمینه مطالعه بسیار موثر است و گاهیی سرنوشت ساز مثلا زمانی بین من و برخی از دوستانم در گزینش محتوی یک طرح مطالعاتی بین زمینه های دین پژوهی و خودشناسی از یک طرف و غرب پژوهی و دشمن شناسی از طرف دیگر بحث و گفتگو وجود داشت . برخی معتقد بودند به تقدم مباحث دین پژوهانه و اسلام شناسانه و برخی بر تقدم غرب شناسی اصرار می ورزیدند . حقیر اما نظر سومی دارم که در حقیقت لب هدف این یادداشت نیز همین است و آن اینکه اساساً تزاحم میان موضوعات پیش گفته یک تزاحم توهمی است و در اصل تقدم و تاخری میان این دو وجود ندارد بلکه در نهایت نحوی گرایش درونی افراد را به تعمق بیشتر در این حوزه ها میکشاند که گاهی از استعدادهای درونی و گاهی از نیازهای حقیقی جامعه و محیط ناشی میشود که این دومی اگر حقیقی باشد همان تکلیف محوری در دین است . اما در اصل اهمیت این دو حوزه و اهمیت مطالعه و شناخت آنها شکی نیست و فرد بایستی با تقسیم صحیح زمان و انرژی خود به هر دوی آنها رسیدگی نماید چه آنکه انسان های تک بعدی حتی اگر اهل مطالعه و تفکر نیز باشند باز دچار اشتباهات فراوانی میشوند که مثال های آن در بین متفکرین مطرح معاصر کم نیست که البته حق میدهید که نامی از آنها به میان نیاورم .
تا آنجایی که من تجربه برخورد با فعالین فرهنگی و سیاسی از قشر دانشجو و حتی غیر آن را دارم تقریباً اکثر تعارضات و تزاحماتی که آنها درگیرش هستند از همین سنخ است .
این اشتباه بنظرم از نگاه تک بعدی به انسان ناشی میشود و نحوی تحقیر او در آن نهفته است . فردی که تصور می کند انجام برای مثال دو نوع فعالیت برای وی امکان پذیر نیست و از عهده ی او خارج است توانایی های خود را نادیده گرفته و یا ضرورت پرداختن به آن حوزه ها را نمیداند . البته بخش دیگری از این معضل به تبلیغات غلط برخی اساتید و مسئولین فرهنگی بازمیگردد که با متزاحم و متعارض نشان دادن زمینه های کاری و یا مطالعاتی و حتی گاهاً با منع از ورود آنها به برخی زمینه ها دانشجویان را از پرداختن به آنها بازمیدارند و آنها را تبدیل به کاریکاتورهای میکنند که آنقدر منتزع از جهان خارج تفکر و فعالیت میکنند که هیچگاه نمیتوانند تصور کلی از آنچه در بیرون در حال گذران است داشته باشند .
بعنوان نکته ی آخر این را هم اضافه کنم که منظور حقیر پرداختن به تمام زمینه ها نیست چه آنکه ی لازمه ی فعالیت و تفکر و مطالعه تعمق است و تعمق ناچاراً زمان و انرژی فراوانی میطلبد که او را از ورود به همه موضوعات بازمیدارد اما برای آنکه دچار تک بعدی شدن و نگاههای واژگونه به مسائل جامعه نشویم بایستی دست کم به برخی مسائل بنیادین و اولیه با هم بپردازیم چه در حوزه فعالیت های اجرایی و چه در زمینه های تحقیقاتی و مطالعاتی .
وبرای حسن ختام جمله ای از مقام معظم رهبری که :
تلاش خود را بیشتر کنید هر کس بگوید این کار شدنی نیست او را به کوتاهی همت متهم میکنم هیچ کاری نیست که از انسان ساخته نباشد انسان نیرومند تر از این حرف هاست و میتواند کارهای نشدنی را شدنی کند .

آسیب شناسی رخوت 6

پنجشنبه, ۱۵ دی ۱۳۹۰، ۰۱:۲۹ ب.ظ

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 11 / 12 / 1388
(این یادداشت در اصل برای شماره هفتم هفته نامه سوزنبان نگاشته شده است )

 

7) بومی پذیری و عدم تجربه زندگی دانشجویی : به شهادت و اذعان اکثر قریب به اتفاق دانشجویان فعال در عرصه های سیاسی و فرهنگی آنچه بیش از همه موجب تقویت روحیه آرمان خواهی و مطالبه گری و به بیان دیگر باعث ایجاد انگیزه فعالیت در دانشجویان می شود محیط خوابگاه و زندگی دانشجویی است .

 

واضح است که دانشگاه بدون خوابگاه و اقتضائات خاص آن عملاً تفاوتی با دبیرستان و یا یک محیط کاری صرف نمی کند و این زندگی خاص دانشجویی است که باعث می شود سطح و نوع فعالیت ها در این محیط ها متفاوت باشد . فکر نمی کنم نیازی به تبیین خاص بودن این نوع از زندگی وجود داشته باشد چراکه دانشجویان خوابگاهی خود این نوع زندگی را تجربه می کنند و دیگر دانشجویان نیز با چند سطر از این وجیزه قادر به درک آن نخواهند بود .

 

اگر چه سیاست بومی پذیری منافعی نیز دارد (خصوصا در بعد مسائل مالی و اخلاقی ) اما نمی توان انکار کرد که با افزایش دانشجویان بومی در دانشگاهها سطح فعالیت ها به همان نسبت در حد یک دبیرستان تنزل پیدا می کند وضعیتی که کم و بیش در تمام دانشگاههای کشور وجود دارد و در دانشگاه ما نیز .

 

از دانشجویی که از زندگی دانشجویی فقط و فقط واحد پاس کردن و نمره گرفتن را تجربه کرده و جز طعم غذای مادر محترم در خانه طم دیگری (غذاهای لذیذ سلف دانشگاه !) را نچشیده و برای یکبار هم که شده درگیر چالش های زندگی با چند نفر دیگر در یک اتاق 12 متری نشده است چه انتظاری بیش از این می توان داشت ؟

 

اساساً انچه به شکل گیری شخصیت افراد در دوران تحصیل در دانشگاه کمک می کند نه صرف عنوان دانشجو ست بلکه زندگی خاص خوابگاهی با تمام خوبی ها و بدی های آنست !

 

برای فهم بهتر این موضوع نگاهی بیندازید به تفاوت بارز دانشجویان دانشگاه پیام نور و دانشجویان غیر حضوری با آن دسته ای که بشکل حضوری در دانشگاههای دولتی یا آزاد تحصیل می کنند !

 

هر چند این قاعده همانند بسیاری قواعد دیگر استثناء هم دارد اما استثنائات آن آنقدرها نیست که موجب رد اصل ادعا شود .

 

حتی نگاهی اجمالی به لیست فعالین دانشجویی در دانشگاه معظم ! قم نیز با تمام کمبودها و کاستی هایش حکایت از همین جریان دارد !

 

ممکن است گفته شود که بومی پذیری یک سیاست کلی است و کسی جز مسئولین امر در وزارتخانه یا مجلس توانایی تغییر یا تعدیل آن را ندارند و طرح آن دردی را دوا نمی کند ! البته اینطور نیست و آنقدر که در دانشگاه قم بومی پذیری بشکل فزاینده اعمال می شود در دانشگاههای دیگر اینطور نیست مضافاً به اینکه هدف این نوشتار تبیین دلایل کم کاری تشکل های دانشجویی و بی انگیزه گی دانشجویان دانشگاه قم است و نه لزوماً ارائه ی راه حل های کوتاه مدت عملی برای آن .

 

نکته ی دگیری را لازم می دانم به آن اشاره کنم این است که توجه به میزان و نوع فعالیت های همین دانشجویان بومی در داخل محیط سکونت خودشان برای مثال در پایگاههای بسیج ، هیئات ، کانون ها و موسسات فرهنگی و ... موید همین مطلب است که این افراد بدلیل عدم درک معضلات و مسائل خاصی که جز با زندگی در خوابگاه و محیط های دانشجویی احساس نمی شود نیازی به موضع گیری و فعالیت در این زمینه ها و این قالب ها نمی بینند و نه بدلیل تنبلی و یا بی انگیزه گی (هرچند این مطلب راجع به همه صدق نمی کند !) .

 

شاید راه حل این مسئله تبیین عمومی تر و شفاف تر این مشکلات سیاسی ، فرهنگی و صنفی از جانب تشکل های دانشجویی دانشگاه باشد برای آنکه درصد بیشتری از دانشجویان را متوجه و سپس درگیر حل آنها نماید .

 

آسیب شناسی رخوت 3

پنجشنبه, ۱۵ دی ۱۳۹۰، ۰۱:۲۷ ب.ظ

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 18 / 9 / 1388

(این یادداشت که سومین قسمت از مجموعه مقالات آسیب شناسی رخوت است در اصل برای شماره چهارم هفته نامه سوزنبان نگاشته شده است .)


4. غرق شدن در مباحث نظری صرف : آفت دیگری که دامن گیر اکثر قریب به اتفاق دانشجویان دغدغه مند می باشد توقف در مباحث و موضوعات نظری صرف و بدون اثر بیرونی است . این آسیب که من از آن به مفقود بودن حلقه ی عمل و نظر یاد میکنم در دانشجویانی که گرایش به مباحث عرفانی ، اخلاقی و فلسفی دارند ظهور و بروز بیش تری دارد بنحوی که هر چه عمق نظری این گروه افزون می گردد پای خود خود را از زمین عمل و اجرا بیرون می کشند .
گاهی کار به جایی می رسد که این دسته از دانشجویان اصلاً ورود به حوزه اجرا را دون شان خود می دانند و برای جایگاه خود القابی از قبیل متفکر ،روشنفکر ، تئوریسین ، استراتژیست و... می تراشند و با استناد به این تعابیر موهوم از عمل کردن به آنچه از آن دم می زنند امتناع می کنند .
البته گروهی دیگر نیز در این میان با مطالعه ی یک یا چند کتاب اخلاقی – عرفانی و یا شرکت در کلاسها و مجامعی که این گونه مباحث مطرح می شود خود را عارف و سالک فرض کرده و وظیفه ی خود را تنها ذکر و تسبیح می دانند و اغلب به معدود کسانی که درگیر اجرائیات می باشند با چشم تحقیر می نگرند ، گویی این افراد کسانی هستند که هنوز گرفتار سطحیات و اولیات دین هستند مانند ایشان به عمق و باطن و حقیقت دین راه نیافته اند .
اهمیت نکته ی بالا زمانی مهم تر می شود که در شهری مانند قم مشغول تحصیل باشیم . مکانی که در هر گوشه ی آن افرادی مشغول ارائه این گونه مباحث هستند . مشکل آن جا بیش تر می شود که بعض این گونه حلقه ها مروج اسلام منهای سیاست و فردی هستند ( همان نسخه ی شیعی وهابیت ) . تحلیل و بررسی درستی و غلطی این ادعا و این نوع نگاه به دین اسلام را به مجالی دیگر می سپارم روی صحبت من با آن دوستانیست که در عین ابراز ارادت به بزرگانی مانند حضرت امام (قدس سره ) و یا مقام معظم رهبری (حفظه الله ) باز از ورود به حوزه عمل خودداری می کنند .
آنچه این دوستان عارف و استراتژیست ! فراموش کرده اند هدف و مقصود از کسب این علوم ظاهری و نظری صرف است . علم و اخلاق و عرفانی که به کار هیچ بنی بشری نیاید و تنها به درد کنج عزلت و جمع های محدود روشنفکری حضرات می خورد چه ارزشی دارد ؟
تقوا اگر تقوا باشد ، تقوای ستیز است و عرفان اگر حقیقیست ، عرفان مبارزه است .
استراتژی و اتاق فکر نباید نتیجه و ما به ازای خارجی داشته باشد ؟ یا همان قدر که آقایان به افاضات خود می پردازند کا فیست ؟
مگر نفرموده اند که پناه می بریم به خدا از علم بی فایده و مگر علمی که در الفاظ و اطوار روشنفکری و عارف مسلکی خلاصه شود مصداق اتم این علوم نیست ؟
عجیب نیست که عمل و نفوذ کلام همین بچه حزب اللهی های هیئتی و بسیجی ( بسیجی واقعی !) به مراتب بیش تر و با برکت تر از هزار خطابه و تسبیح گردانی حضرات متفکر است ؟
به هر تقدیر بنظر می آید آنچه از نظر ایشان مغفول مانده است جامعه ، محیط و اطرافیانشان است ، بر فرض ( فرض محال) که فردی با عزلت جویی به مراتبی دست یابد و یا با لفاظی گروهی را دور خود جمع کند ، این چه دردی از دانشگاه و شهر و کشورش دوا می نماید ؟ هر دینی که با اجتماع بیگانه باشد اسلام یقینا نیست و این حضرات گویا با اسلام بیگانه اند !
خلاصه کلام آنکه نقل است از معصوم که شما بدان چه میدانید عمل نمائید خداوند آنچه نمی دانید را به شما عطا خواهد نمود .
والسلام علی من التبع الهدی

آسیب شناسی رخوت 2

پنجشنبه, ۱۵ دی ۱۳۹۰، ۰۱:۲۴ ب.ظ





(این مقاله در اصل برای شماره سوم هفته نامه  سوزنبان نگاشته شده است و
قسمت دوم از سلسله مقالات آسییب شناسی رخوت می باشد .)











2.تصور
مطلوبیت وضع موجود : دومین  عاملی که باعث رکود در بین دانشجویان شده است تصور
مطلوب بودن وضعیت موجود است . هر  چند حقیر علت اصلی این توهم باطل را فقدان بینش و
بصیرت و آینده نگری می دانم اما  احتمالا یکی از دلایل آن مخفی و زیرزمینی بودن
بسیاری از مفاسد و معضلات اخلاقی و  سیاسی در دانشگاه است چرا که یکی از انگیزه های
مهم دانشجویان در دانشگاه های دیگر  برای ورود به فعالیت های فرهنگی و سیاسی عریان
و ظاهر بودن مفاسد است که در دانشگاه  ما هم تفکیک جنسیتی و هم الزامات عرفی به
رعایت برخی از شئونات مذهبی چه در محیط  دانشگاه و چه در درون شهر و هم چنین برخی
از سیاست های فرهنگی و سیاسی خاص ( به نظر  حقیر غلط اندر غلط) باعث پنهان شدن آنها
شده است و مشکلات آنقدر عیان نیست و این  طبیعتاً باعث ایجاد یک احساس رضایت کاذب
بین دانشجویان شده آنها را از ورود به این  قسم فعالیت ها باز می دارد . نکته ای که
تاثیر این بی خبری را بیشتر نشان می دهد  فعال تر بودن دانشجویان ساکن خوابگاه به
نسبت دانشجویان بومی است چرا که آنها از  نزدیک شاهد بسیاری از مفاسد و انحرافات در
محیط خوابگاه و دانشگاه هستند (مسئولین  هم بشنوند !) که سایرین از آن بی خبرند
.




ناگفته
نماند انداختن تمام تقصیر  به گردن مسئله ای مانند تفکیک جنسیتی خبر از بی اطلاعی
دانشجو می دهد چرا که تفکیک  به نظر من خودش مذموم نبوده بلکه نحوه ی اجرا و مدیریت
آن در دانشگاه غلط است  مضافاً بر آنکه دانشگاه ما تنها دانشگاه تفکیک شده ی کشور
نیست و محیط دانشگاههای  دیگر که از این حیث شبیه محیط دانشگاه ماست از زمین تا
آسمان با دانشگاه قم متفاوت  است .




3.فرار از
مسئولیت : سومین مورد که  احتمالا شایع ترین پاسخ به سوال " چرا رکود ؟ " است ،
متهم کردن مسئولین دانشگاه  خصوصا در دو حوزه فضای سیاسی و تفکیک جنسیتی است . این
نکته که بر فرض وجود کاستی  هایی در مدیریت دانشگاه در حوزه های فوق تمام مسئولیت
را به گردن آنها بیندازیم و  خودمان را تبرئه کنیم باعث غفلت از این مطلب می شود که
با وجود یک خواست عمومی برای  بهبود و تغییر وضع موحود قطعاً مسئولین دانشگاه نیز
مجبور به تغییر شیوه های غلط  خود خواهند شد . بعلاوه این نکته را هم در نظر بگیرید
که بسیاری از موانع توهم و  تصور غلط ما از برخورد های امنیتی مسئولین است که در
صورتی که وارد گود فعالیت های  دانشجویی بشوید قطعا بسیاری از آنها از بین خواهند
رفت .




مسئله
ی به نظر نگارنده مهم تر آن  است که مشکلات دانشگاه بیش از آنکه متوجه فضای بسته
سیاسی و یا تفکیک جنسیتی باشد  مربوط به ضعف در حوزه های فرهنگی می باشد موضوعی که
همانطور که در سرمقاله شماره  اول گفتم گریبانگیر بسیاری از فعالیت های کنونی
دانشگاه نیز هست .



یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 15/ 9 / 1388

(این مقاله در اصل برای شماره سوم هفته نامه سوزنبان نگاشته شده است و قسمت دوم از سلسله مقالات آسییب شناسی رخوت می باشد .)


2.       تصور مطلوبیت وضع موجود : دومین عاملی که باعث رکود در بین دانشجویان شده است تصور مطلوب بودن وضعیت موجود است . هر چند حقیر علت اصلی این توهم باطل را فقدان بینش و بصیرت و آینده نگری می دانم اما احتمالا یکی از دلایل آن مخفی و زیرزمینی بودن بسیاری از مفاسد و معضلات اخلاقی و سیاسی در دانشگاه است چرا که یکی از انگیزه های مهم دانشجویان در دانشگاه های دیگر برای ورود به فعالیت های فرهنگی و سیاسی عریان و ظاهر بودن مفاسد است که در دانشگاه ما هم تفکیک جنسیتی و هم الزامات عرفی به رعایت برخی از شئونات مذهبی چه در محیط دانشگاه و چه در درون شهر و هم چنین برخی از سیاست های فرهنگی و سیاسی خاص ( به نظر حقیر غلط اندر غلط) باعث پنهان شدن آنها شده است و مشکلات آنقدر عیان نیست و این طبیعتاً باعث ایجاد یک احساس رضایت کاذب بین دانشجویان شده آنها را از ورود به این قسم فعالیت ها باز می دارد . نکته ای که تاثیر این بی خبری را بیشتر نشان می دهد فعال تر بودن دانشجویان ساکن خوابگاه به نسبت دانشجویان بومی است چرا که آنها از نزدیک شاهد بسیاری از مفاسد و انحرافات در محیط خوابگاه و دانشگاه هستند (مسئولین هم بشنوند !) که سایرین از آن بی خبرند .

 

ناگفته نماند انداختن تمام تقصیر به گردن مسئله ای مانند تفکیک جنسیتی خبر از بی اطلاعی دانشجو می دهد چرا که تفکیک به نظر من خودش مذموم نبوده بلکه نحوه ی اجرا و مدیریت آن در دانشگاه غلط است مضافاً بر آنکه دانشگاه ما تنها دانشگاه تفکیک شده ی کشور نیست و محیط دانشگاههای دیگر که از این حیث شبیه محیط دانشگاه ماست از زمین تا آسمان با دانشگاه قم متفاوت است .

 

3.       فرار از مسئولیت : سومین مورد که احتمالا شایع ترین پاسخ به سوال " چرا رکود ؟ " است ، متهم کردن مسئولین دانشگاه خصوصا در دو حوزه فضای سیاسی و تفکیک جنسیتی است . این نکته که بر فرض وجود کاستی هایی در مدیریت دانشگاه در حوزه های فوق تمام مسئولیت را به گردن آنها بیندازیم و خودمان را تبرئه کنیم باعث غفلت از این مطلب می شود که با وجود یک خواست عمومی برای بهبود و تغییر وضع موحود قطعاً مسئولین دانشگاه نیز مجبور به تغییر شیوه های غلط خود خواهند شد . بعلاوه این نکته را هم در نظر بگیرید که بسیاری از موانع توهم و تصور غلط ما از برخورد های امنیتی مسئولین است که در صورتی که وارد گود فعالیت های دانشجویی بشوید قطعا بسیاری از آنها از بین خواهند رفت .

 

مسئله ی به نظر نگارنده مهم تر آن است که مشکلات دانشگاه بیش از آنکه متوجه فضای بسته سیاسی و یا تفکیک جنسیتی باشد مربوط به ضعف در حوزه های فرهنگی می باشد موضوعی که همانطور که در سرمقاله شماره اول گفتم گریبانگیر بسیاری از فعالیت های کنونی دانشگاه نیز هست .

آسیب شناسی رخوت

پنجشنبه, ۱۵ دی ۱۳۹۰، ۰۱:۲۲ ب.ظ

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 3 / 9 / 1388

اشاره : آسیب شناسی رخوت عنوان سلسله مقالاتی است در پاسخ به چرایی رکود فعالیت های سیاسی و فرهنگی از جانب طیف مذهبی دانشجویان دانشگاه قم که در هر شماره به صورت دنباله دار منتشر خواهد شد . آنچه در ادامه می آید بخش اول از مجموعه فوق الذکر است .



در نگاه نخست و پیش از آنکه تجربه تحصیل در دانشگاه قم نصیب کسی بشود تصور عمومی اینگونه است که بواسطه ی فضای مذهبی شهر قم ، وجود حوزه علمیه ، تفکیک جنسیتی و نبود ناهنجاریهای اخلاقی علنی و هیئت امنا و ریاست روحانی دانشگاه احتمالا طیف مذهبی دانشجویان از فعالترین و با انگیزه ترین اقشار دانشگاه بوده و یا اینکه جو عمومی دانشگاه بواسطه ی موارد پیش گفته متاثر از فعالیتهای این گروه از دانشجویان است . هر چند بخشی از مواردی که ذکر شد تنها ظاهر امر بوده و واقعیت در حال جریان چیز دیگری است اما این نکته را نمی توان نادیده گرفت که پتانسیل های نهفته در دانشگاه قم به نسبت بسیاری از دانشگاه های سطح کشور بیشتر بوده و برخی موانع و مشکلات نیز یا در این دانشگاه اساسا وجود ندارد و یا شدت و حدت آن کم تر است .


اما نکته ی جالب توجه آنست که بعد از گذشت نهایتا 2 ترم از تحصیل در این دانشگاه تقریبا برای تمام دانشجویان محرز می شود که نه تنها دانشجویان مذهبی دانشگاه که جریانات و گروههای فکری سیاسی دیگر هم فعالیت در خور توجهی نداشته همه با هم دچار نحوی رخوت و سستی خاص دانشگاه قم هستیم !


پیش از آنکه به ادامه ی یادداشت بپردازم ذکر دو نکته را لازم می دانم ، اول آنکه هدف حقیر از نگارش این مقاله بررسی علل کم کاری و بعضا بیگاری دانشجویان مذهبی و یا اصطلاحا حزب اللهی دانشگاه است و تحلیل کلی راجع به تمام دانشجویان را به زمانی دیگر وامی گذارم و دوم آنکه این یادداشت بیشتر متوجه قشر دانشجو بوده و هدف آن تلنگر زدن به شماست و نه مدیران و مسئولین دانشگاه هرچند بخش مهمی از معضلات این حوزه متوجه سوء مدیریت و یا تفکرات خاص آنهاست .


نکته عجیب آن است که دانشجویـان با اشتیــاق فراوان به استقبــال این وضعیت (رکود ، رخوت ، بی دغدغه گی و یا اسم دیگری که مناسب میدانید ) رفته هیچ تلاشی برای تغییر نمی کنند و نهایتاً با پاس دادن توپ به زمین مسئولین دانشگاه و یا تشکل ها و یا دیگر دانشجویان از خودشان سلب مسئولیت کرده دیگران را مقصر میدانند . و باز نکته ی عجیب تر آن است که عکس العمل دانشجویان در برابر کسانی که با هر انگیزه ای قصد تغییر این وضعیت را دارند خطاب کردن آنها با القابی مانند تندرو ، خیالپرداز ، پرحرف و ... است .


نا گفته نماند که این انتقاد متوجه یک ارگان یا تشکل خاص نیست که اگر مشکل آن تشکل بود ضعف فعالیت آن با حضور دیگر تشکل ها جبران می شد حال آنکه تا این لحظه این اتفاق هنوز رخ نداده است !


آنچه به عنوان آسیب شناسی و علل رکود فعالیت های دانشجویی هدف این سلسله مقالات است را در چند بند تقسیم بندی کرده ام که در هر شماره بخشی از آن را تقدیم خواهم کرد هر چند که بسیاری از انتقادات و حقایق موجود را با این زبان و از این تریبون نمی توان گفت که زبانی دیگر و زمانی دیگر می طلبد :


1. اکتفا به انجام واجبات و ترک محرمات : یکی از علل عدم توجه نسبت به تحولات جامعه و فقدان شعور و بصیرت سیاسی و فرهنگی بین طیف مذهبی دانشگاه راضی شدن و کافی دانستن انجام واجبات اولیه و ترک محرمات ظاهری است ، تا جایی که فرد خود را تنها موظف به شرکت در نماز جماعت (اگر آن را هم شرکت کند) و نهایتاً خواندن چند آیه قرآن می داند ، کانه دین در همین چند فریضه (آنهم از نظرگاه اسلام فردی) خلاصه می شود ، جهاد ، مبارزه ، امر به معروف و نهی از منکر و ... برای حضرات تعطیل شده محسوب می شود !



در اینجا ذکر مورد را جالب می داند ، چند وقت قبل یـکی از دوســتان هیئت نقل


می کرد که به یکی از این پیغمبرزادگان گفته اند که بیاید و در هیئت دانشگاه فعالیت کند که حضرت ایشان فرموده اند برایشان حجاب می شود !


این که هیئت است خدا به داد کانون های ادبی و هنری و انجمن اسلامی برسد !


تصور نمی کنم ضرورت سیاسی بودن ( و نه سیاست زده بودن ! ) ، دغدغه ی فرهنگی داشتن و موضع گیری کردن نسبت به تمام ( تاکید می کنم تمام ) تحولات و رخداد های اجتماعی و سیاسی برای همه ی دانشجویان عموماً و برای دانشجویان حزب اللهی خصوصا نیازی به اقامه ی دلیل داشته باشد و آن نحو اسلام فردی و خنثی که در کنج مسجد خلاصه می شود دست کم در ساحت نظر مطلوب کسی باشد مضافا به اینکه موارد پیش گفته از منویات مسلم مقام معظم رهبری بوده بارها در دیدارهایشان با دانشجویان بر آن تاکید کرده اند .


ادامه دارد ...

سردبیرنامه

چهارشنبه, ۱۴ دی ۱۳۹۰، ۱۱:۱۸ ب.ظ

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 28 / 8 / 1388

(این مقاله در اصل برای اولین شماره از هفته نامه سوزنبان نگاشته شده است .)
دودلم اول خط نام خدا بنویسم – یا که رندی کنم و نام تو را بنویسم ...
"آقا نشریه تون کی چاپ میشه ؟ " فکر میکنم آخرین کسی که این سوال را از من پرسید نفر 258 بود !
" نشریه " کلمه ای که طی چند هفته ی اخیر و شاید کمی قبل از آن تبدیل به کلیدواژه ی گفتگوهای من با بچه های دانشگاه و حتی خارج از دانشگاه شده بود .
و بالاخره اولین شماره از "سوزنبان" بعد از کلی کش و قوس منتشر شد ! امیدوارم که مقبول درگاه حضرتش بیفتد !
از آنجایی که میدانم همه ی شما کلی غم و غصه و مشکل دارید اصلا قصد ندارم راجع به مشکلاتی که برای گرفتن مجوز و طی امور اداری برایمان و یا انجمن پیش آمد صحبت کنم ( ناگفته نماند منظورم انتقاد از شخص خاصی نیست حقیر اصولا با سیستم های بروکراتیک خصوصا در دانشگاه قم بسیار مشکل دارم !) و همینطور در مورد دردسرهایی که حضرات هیئت تحریریه در تحریر و تحویل و تایپ و ... مطالبشون برایمان ایجاد کردند ! بالاخره جماعت اهل فرهنگ و هنر مخصوصا از جنس دانشگاه قمی یا اقتضائات کار دانشجویی و اداری را نمی دانند و یا اصلا قصد کم آوردن ندارند ! بماند !
و اما چرا " سوزنبان " ؟ ما حصل گپ و گفت های غیر کارشناسی و بعضا کارشناسی با بچه های نتایج خیلی خوبی را هم برای خودم در برداشت و هم برای سوزنبان ، هرچند بالفعل شدن تمام پیشنهادات و راهکارهای دوستان کاریست بس صعب که زمان معلوم میکند من و بچه های "سوزنبان" چند مرده حلاجیم !
نیازی به انعکاس تمام موارد مطروحه در جریان گپ و گفت های خودم نمی بینم اما بخشی از آن را که احتمالا در ارتباط برقرار کردن شما با "سوزنبان " کمک خواهد کرد مینویسم :
برخلاف تصور خیلی از افراد بخش اعظم کبودهای سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و حتی صنفی دانشجویان دانشگاه قم بیشتر از آنکه معلول مرحله تحلیل و تصمیم گیری باشد متوجه فقدان اطلاعات و اخبار دست کم از جنس معتبر و صحیح آن است . دانشگاه قم بیشتر از آنکه به مرکز تحولات سیاسی و فرهنگی شهر قم باشد شبیه یک جزیره دورافتاده است که اهالی آن یا اصلا علاقه ای به اخبار ندارند و یا بسترهای سالم اطلاع رسانی برای آنها فراهم نیست . البته این اظهار نظر حقیر را به معنی نادیده گرفتن تلاش بچه های نشریات ثابت دانشگاه نگیرید چرا که فعالیت آنها جای تقدیر و تشکر دارد البته با وجود انتقادات زیادی هم که به آن وارد است !
فکر میکنم منظورم را از این مقدمه فهمیده باشید ، هدف اصلی ما از انتشار این هفته نامه پیش از همه و بیش از همه اطلاع رسانی سالم و گسترده است ، هرچند از تحلیل و بررسی رویداد های سیاسی و فرهنگی هم غافل نخواهیم بود .
به همین دلیل بخش عمده ی حجم نشریه را به اخبار (از حوزه های متنوع) اختصاص داده ایم .
ما به این شکل سعی کردیم حلقه ی مفقوده ی اول را که ضعف اطلاعات صحیح بود در حد توانمان برطرف کنیم .
و اما نکته ی دوم ، جای خالی فرهنگ ! علی رغم اینکه مدام در نشریات دانشجویی دانشگاه از نبود فضای سیاسی گله میشود اما به نظر حقیر نشریات دانشگاه بیشتر سیاست زده اند تا سیاسی و با کمال تعجب در یک محیط دانشجویی (همان جزیره ی دورافتاده ) تقریبا هیچکدام از نشریات" ثابت " دانشگاه اهتمامی به مسائل فرهنگی و علمی ندارند و بیشتر درگیر دعواهای سطحی سیاسی اند ! ( بر و بچه های نشریات دانشگاه من را به خاطر این اظهار نظر صریح خواهند بخشید). به همین خاطر تصمیم گرفتیم برای انعکاس نقطه نظرات فرهنگی و علمی دانشجویان دانشگاه قم ویژه نامه ای را در کنار "سوزنبان" را اندازی کنیم که با محور مسائل و رخداد های فرهنگی منتشر خواهد شد . پس اخبار ، سیاست و مسائل صنفی – دانشجویی را در این هفته نامه خواهید دید و فرهنگ ، هنر و دغدغه های علمی ما را در ویژه نامه ، البته این تقسیم بندی شامل اخبار نیز خواهد شد .
نکته ی پایانی راجع به مطالب و یادداشت های وارده است ، یعنی آن بخشی از مقالات که افرادی خارج از هیئت تحریریه ثابت نشریه تحویل ما می دهند . اولا شما میتوانید یکی از طرق ذیل را برای ارسال مطالتان انتخاب کنید :
1. تشریف بیاورید دفتر انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه قم ، ساختمان مرکزی اتاق 150 و یادداشت خود را تحویل بدهید .
2. مقاله را به آدرس رایانه ی نشریه ارسال کنید . (soozanban.qom@gmail.com)
3. اگر حقیر را در دانشگاه دیدید تحویل خودم بدهید .
4. برای درج نظرات علاوه برای راههای بالا به وبلاگ "سوزنبان" سری بزنید و در نظر خودتان را در بخش نظرات بنویسد .(www.soozanbannews.blogfa.com)
ثانیا نحوه ی برخورد ما با محتوی مقالات شماست ، مسئله ای که همه باید متوجه آن باشیم اینست که به هر حال انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه قم و شورای سیاستگذاری نشریه چهارچوب های فکری خاص و خطوط قرمزی دارند که ممکن است با نظر شما یکی نباشد و خب شرط تعامل سازنده آن است که ما را همینطور که هستیم بپذیرید و توقع نداشته باشید که ما روی اصول خودمان پا بگذاریم ولی منصرف از مسائل اخلاقی و توهین آمیز که قطعا هیچ جایی در نشریه نخواهند داشت باقی نظرات و مطالب را با شرط درج نقد و تحلیل خودمان نسبت به آن منتشر خواهیم کرد ، پس از ارسال مقالات خودتان ابایی نداشته باشید !
فکر میکنم برای شماره ی اول کافیست و خب اگر قرار باشد تمام حرف هایمان را یکباره بزنیم که نمیتوانیم شماره های بعدی را ببندیم !!
منتظر مقالات ، انتقادات و پیشنهادات شما هستیم .
راهیست که باهم باید برویم ، پس تنهایمان نگذارید و دعایمان کنید ، کار خدا را انجام دهیم .
اینهمه گفتیم و لیک اندر بسیج - بی عنایات خدا هیچیم هیچ
یاعلی ...

درآمدی بر تولید علم

دوشنبه, ۱۲ دی ۱۳۹۰، ۱۱:۵۷ ب.ظ

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 12 / 7 / 1388

بسم الله


(این یادداشت اصلا برای اولین شماره از نشریه انجمن اسلامی مستقل دانشگاه قم نگاشته شده است)
اقتضای حال سیاست زدگی پوشیدگی حقیقت ورای حجاب های مبتذل و سطحی سیاسی است . همه چیز را سیاسی دیدن و درباره همه چیز سیاسی قضاوت کردن نه تنها حقیقت را به محاق می برد که ما را از درک سیاست حقیقی نیز عاجز می کند و تنها قشری ظاهری از آن را به ما می نماید .
بیان اینکه چرا حوالت امروزین ما پیش از همه واجد سیاست بینی و سیاست زدگی است مجالی دیگر می طلبد ، آنچه انگیزه نوشتن این وجیزه شده و این مقدمه کوتاه را برای پرهیز از شتابزدگی های سیاسی طلب کرده است دفاعیات و مصاحبه ی یکی از متهمان حوادث اخیر بعد از انتخابات بود که بدون شک از برجسته ترین تئوریسین های جریان موسوم به دوم خرداد است . گمان نمیکنم دست کم بعد از مصاحبه های اخیر جناب حجاریان با صدا و سیما دیگر نیازی به معرفی ایشان باشد پس وقتتان را نمی گیرم و به سراغ اصل مطلب میروم :
هر چند دستمایه ی نوشتن این یادداشت یک واقعه ی ظاهرا سیاسی است و به همان دلیلی که ابتدائا ذکر کردم اغلب تحلیل ها راجع به آن رنگ و لعاب سیاسی (بهتر است بگویم سیاست زدگی دارد) اما فارغ از آنها (اگر فراغتی ممکن باشد) حقیر قصد ارائه تحلیل کوتاهی از بخشی از این اعترافات را دارم ، موضوعی که مدتیست محور اصلی مطالعات ، تاملات و دغدغه های من است .
و اما آن بخش فوق الذکر از سخنان سعید حجاریان اختصاص به بحث تولید علم بومی و ماهیت علوم انسانی دارد موضوعی که قریب به 50 سال است ذهن بعض از متفکران شرقی را به خود مشغول کرده است .
هر چند از دیدگاه نگارنده مبحث تولید علم بومی شامل علوم دقیقه (تجربی) نیز می شود اما اغلب ترجیح میدهند نهایتا و با ذکر قیود فراوان آنرا محدود به حوزه علوم انسانی کنند . اجالتا به دلیل اینکه تبیین ماهیت و ساختار علوم تجربی برای روشن شدن عصری و مقید بودن آنها زمان مفصل دیگری می طلبد و همچنین به واسطه ی اینکه علوم انسانی عموما و فلسفه خصوصا بنیان و شالوده دیگر علوم هستند حقیر نیز بحث خویش را منحصر به آنها می کند .
در نگاه ظاهربین آنچه ابتدائا خودنمایی می کند و به تصور عوام (این عوام شامل روشن فکران و جامعه نخبه ما نیز میشود) می آید بی طرفی ، مطلق بودن و یا به تعبیری خنثی بودن ماهیت همه علوم از جمله علوم انسانی است و بیشتر ترجیح میدهند آن را دستاوردی متعلق به همه بشریت و نتیجه ی تکامل نوع بشر و انباشت علوم طی قرون بدانند . اگر این داعیه را قبول کنیم – که اغلب این کار را میکنند – بودن تردید سخن گفتن از علم بومی (یا دینی و یا حتی غربی) بی معنا شده و بالتبع تولید آن نیز مبهم بلکه مهمل خواهد بود .
تابوی اینگونه تلقی از علم سالهاست در مهد پیدایش این علوم شکسته شده است ( تقریبا از اوایل قرن بیستم میلادی) و امروزه سخن گفتن از مکتبهایی مانند پوزیتیویسم منطقی و دفاع از آن نشانه ی ناآگاهی فرد از تحولات فلسفه علم در جهان خواهد بود . اما ما باز به اقتضای حال بی زمانی و معلق بودن خویش هنوز مدعی رنگین بودن حنایی هستیم که دیر زمانیست رنگ خویش را نزد صاحبانش از دست داده است .
به هر تقدیر متزلزل شدن بنیان های تمدن غرب و همچنین وزیدن نسیم های پست مدرنتیه هرچند ناقص و گاه به دنبال سیاست زدگی اندک اندک زمزمه های مباحثی از این دست را فراهم کرده هم اکنون از گوشه و کنار مجامع علمی و فرهنگی مشرق زمین نداهایی در نقد مدرنیته و به دنبال آن جستجو برای یافتن علمی مناسب حال و وضعیت جدید شنیده می شود . با وجود اینکه هنوز این زمزمه ها به گفتمان غالب در فضای علمی – فرهنگی ما تبدیل نشده و هستند ( کم نیستند) کسانی که با شنیدن اینگونه مباحث بیشتر با دیده ی تمسخر و تردید به آن می نگرند ، اما حقیقت آن است که ما را از پرداختن به این مقولات گریزی نیست چه آنکه مسیر فراروی تمدن منحط غرب دیگر گشوده نیست و دست کم امروز مجالی برای سهیم شدن در سرنوشت تاریخی غرب برای ما مردمان مشرقی باقی نمانده است (اگر فرض بگیریم از ابتدا ممکن بوده است) و امتناع از توجه به حال کنونی و تلاش برای شناخت مختصات تمدنی جدید تنها زمان فرا رسیدن عهد دوباره را به تعویق می اندازد و به فرو رفتن هر چه بیشتر بشرشرقی در منجلاب توسعه نیافتگی (سودای توسعه) منجر خواهد شد .
علی رغم آنکه به اعتقاد راقم این سطور و بر خلاف اظهارات سعید حجاریان و برخی دیگر از متفکرانی که به تامل در این حوزه پرداخته اند علم به هیچ وجه در فرآیند های برنامه ریزی شده تولید نمی شود و اساسا محصول برقراری و اقامه ی نسبتی جدید با عالم و آدم و مبدا عالم و آدم در وجود بشر است ، با اینحال شنیدن این سخنان از زبان کسی که یکی از نظریه پردازان برجسته مدرنیزاسیون روشنفکرمآبانه بوده است (اگر بپذیریم امروز نیست) مایه بسی خوشحالی و صد البته تاسف است . خوشحالی به این واسطه که پیداست این زمزمه امروز تبدیل به دغدغه ای شده است که حتی حجاریان سیاست باز را نیز متوجه خود کرده است و این یعنی احساس نیاز به این مقولات که قدم اول راه صعب و دشوار خودآگاهی و سپس دل آگاهیست . و تاسف به واسطه ی آنکه با بیان این سخنان بیش از همیشه برای حقیر معلوم شد که جمع کثیری از جماعت روشن فکرمآب این مرز و بوم آگاهانه و با تذکر نسبت به وجود این حقایق باز بر شاخه می نشینند و ...
به هر حال و حتی با قبول این پیش فرض (قابل تولید نبودن علم در پروسه های برنامه ریزی شده) نیز وظیفه و تکلیف ما به عنوان افسران جبهه فرهنگی و اساتیدمان به مثابه ی فرماندهان این جبهه بیش از پیش سنگین خواهد بود ، وظیفه ای که بیش از همه متوجه تذکر پیدا کردن و سپس متذکر کردن جماعت حیران است نسبت به موقعیتی که در آن به سر میبریم چه آنکه بی توجه و بدون برقراری نسبت درست با حقیقت عهد کنونی عالم هر تلاشی حتی با نیات طیبه آب در هاون کوبیدن بوده هرگز ما را رهنمون به بنیان گذاری جامعه ای دیندار ، پویا و متعالی نخواهد کرد .
والسلام

مستقل از کجا ؟

دوشنبه, ۱۲ دی ۱۳۹۰، ۱۱:۵۶ ب.ظ

یادداشت های آرشیوی

نگاشته شده در تاریخ 3 / 9 / 1388

استقلال داعیه ای است که اکثر قریب به اتفاق تشکل های دانشجویی مدعی آن هستند . اینکه هر کدام از این مجموعه های دانشجویی تا چه حد و اندازه ای به این ادعای خود پایبند هستند موضوع این وجیزه نیست بلکه هدف حقیر از نگاشتن آنچه می خوانید پاسخ کوتاهیست به سوال دوستی راجع به اینکه شما از چه چیزی ویا چه کسی مستقل هستید ؟


هر چند جواب تام و تمام به این سوال نیازمند بررسی تحولات دست کم 30 سال اخیر جنبش دانشجویی در ایران عموماً و انجمن های اسلامی خصوصاً می باشد و قضاوت در این رابطه که آیا اتحادیه ی انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل حقیقتاً به این موضوع وفادار مانده اند یا نه قطعاً مرجع صالحی می طلبد که تصدیق می فرمائید که من آن مرجع نمی توانم باشم ، هر چند نظر شخصی خود را دارم .


هدف من نشان دادن ابعاد گوناگون این ادعاست و نه اثبات به وقوع پیوستن و یا نه پیوستن آن .


انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل در حقیقت خود را اولاً از وابستگی به احزاب و گروههای سیاسی مستقل می داند ، هر چند ممکن است ( و همینطور نیز هست ) که به یک جریان در یک برهه ی زمانی خاص نزدیک تر بوده باشد اما خط گیری و جهت دهی به این تشکل دانشجویی از سوی این جریانات خط قرمزیست که نباید شکسته شود .


نکته بعدی در این رابطه آن است که انجمن های اسلامی به مثابه ی سردمداران جنبش دانشجویی مسلمان در دانشگاهها چه پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی و چه پس از آن همیشه به اصول اساسی اسلام ناب محمدی که به گفته امام عزیزمان اسلام مبارزه و جهاد می باشد وفادار بوده عدول از ارزشهای اسلامی را بر نمی تابد فلذا از جریانات فکری چپ مارکسیستی و راست لیبرال و همچنین جریانات التقاطی و منحرف مستقل بوده تنها به مراجع اصیل اسلام که همانا حوزه های علمیه و در راس آن مقام ولایت فقیه باشد پایبند خواهد بود .


مسئله ای که تاکید بیشتر بر این موضوع را موجب می شود نقاط انحرافی است که طی این چند دهه در جنبش های دانشجویی پدید آمده ( از جمله در انجمن های اسلامی طیف علامه و ... ) که اغلب آن یا بواسطه ی وابستگی های پیدا و پنهان به گروها و جریانات سیاسی داخلی و خارجی بوده که باعث آلت دست شدن این جنبش ها شده و یا بدلیل فهم غلط و بدون رجوع به منابع و مراجع اصلی و اصیل اسلام باعث به وجود آمدن ابتدائاً انحرافات کوچک و در طول زمان موجب پدید آمدن زوایای غیر قابل اغماض با میثاق های اصیل جنبش دانشجویی مسلمان شده است . که نمونه ی بارز آن را در حمایت طیف غیر قانونی علامه از جنایات اسرائیل در غزه مشاهده کردیم .


خلاصه کلام آنکه انجمن های اسلامی مستقل از وابستگی آشکار و نهان به هر گروه و حزب سیاسی داخلی و خارجی تحت هر عنوانی برائت می جوید و همچنین تنها مرجع قابل اعتماد در پریشانی های فتنه های سیاسی و فرهنگی را ولایت می داند ریسمانی که هر که به آن چنگ زند رستگار است .


والسلام علی من التبع الهدی


سوره مبارکه احزاب آیه 23 :

 

« و من المومنین رجال صدقوا ما عهدوا الله علیه فمنهم من قضی نحبه و منهم من ینتظر و ما بدلو تبدیلا »

« از میان مؤمنان مردانى‏اند که به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا کردند برخى از آنان به شهادت رسیدند و برخى از آنها در [همین] انتظارند و [هرگز عقیده خود را] تبدیل نکردند »